Xương lệ, hay còn được gọi là xương mắt, là một thành phần quan trọng trong hộp sọ của con người. Dưới đây là thông tin chi tiết về cấu tạo và chức năng của xương lệ cũng như các mối liên quan của nó.
Cấu tạo xương lệ
Xương lệ nằm ở góc trong của hốc mắt, là một xương nhỏ và mỏng. Nó có hình dạng giống như một bản lề hình bầu dục, với bốn cạnh:
- Cạnh trước: Nằm giáp với xương sàng.
- Cạnh sau: Liên kết với xương bướm.
- Cạnh trên: Tạo thành một phần của đường viền hốc mắt, gần với xương trán.
- Cạnh dưới: Liên kết với xương hàm trên và xương gò má.
Trên bề mặt của xương lệ còn có một số khe và rãnh nhỏ, nơi có các dây thần kinh và mạch máu đi qua.
Hình 1: Vị trí của Xương lệ trên xương sọ mặt
Hình 2. Xương lệ bên phải
Hình 3: Xương lệ bên trái
Chức năng của xương lệ
- Bảo vệ mắt: Xương lệ tạo thành một phần của hốc mắt, giúp bảo vệ mắt và các cấu trúc liên quan như dây thần kinh thị giác và các cơ mắt.
- Hỗ trợ cấu trúc: Nó giúp hình thành và duy trì hình dáng của hốc mắt, đồng thời hỗ trợ cho các xương khác như xương gò má, xương trán, và xương sàng.
- Điểm bám của cơ: Xương lệ cung cấp điểm bám cho một số cơ nhỏ quan trọng giúp điều chỉnh chuyển động của mí mắt và dẫn lưu nước mắt.
- Xương lệ, mặc dù nhỏ, nhưng là điểm bám của một số cơ quan trọng trong hốc mắt, đặc biệt là các cơ điều khiển chuyển động của mí mắt và dẫn lưu nước mắt. Dưới đây là các cơ bám vào xương lệ:
- Cơ nâng mí mắt (Levator palpebrae superioris): Đây là cơ chính giúp nâng mí mắt trên. Nó xuất phát từ xương bướm và xương sàng, chạy qua hốc mắt và bám vào mặt trước của xương lệ, cuối cùng bám vào bên trong của mí mắt trên.
- Cơ vòng mắt (Orbicularis oculi): Cơ này không bám trực tiếp vào xương lệ nhưng nằm ngay gần và có chức năng đóng kín mí mắt. Cơ vòng mắt quan trọng trong việc bảo vệ mắt và phân phối lại nước mắt trên bề mặt mắt.
- Cơ hạ mí mắt (Muscle of Riolan): Một phần của cơ vòng mắt, được coi là cơ hạ mí mắt, cũng liên quan mật thiết đến khu vực xương lệ trong việc duy trì sự đóng mở của mí mắt.
- Cơ bản, xương lệ không chỉ hỗ trợ cho các cơ trên trong việc bảo vệ và duy trì chức năng của mắt mà còn đóng vai trò trong hệ thống dẫn lưu nước mắt, qua đó góp phần duy trì sự ẩm mượt và sạch sẽ cho mắt. Những cơ này phối hợp với nhau để điều chỉnh sự mở rộng và đóng kín của mí mắt, cũng như tham gia vào cơ chế nháy mắt, giúp bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn và các tác nhân gây hại khác.
Mối liên quan của xương lệ
- Ống lệ: Xương lệ có ống lệ, là kênh dẫn nước mắt từ túi lệ vào hốc mũi. Đây là kết nối quan trọng giữa hệ thống tiết lệ và đường hô hấp.
- Liên quan đến các bệnh lý: Xương lệ có thể liên quan đến một số bệnh lý như viêm xoang, viêm túi lệ, hoặc thậm chí là gãy xương trong các chấn thương hốc mắt.
- Chức năng thẩm mỹ và tái tạo: Trong phẫu thuật thẩm mỹ hoặc tái tạo, xương lệ cũng có thể được xem xét để cải thiện hình dạng và chức năng của hốc mắt.
Xương lệ, mặc dù nhỏ và không được chú ý nhiều như các xương khác trong cơ thể, nhưng lại có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ mắt và duy trì chức năng của các cơ quan liên quan. Việc hiểu biết về cấu tạo và chức năng của xương lệ cũng như các mối liên quan của nó là cần thiết đối với các chuyên gia y tế để chẩn đoán và điều trị các vấn đề liên quan đến hốc mắt.
